လူ႔အခြင့္အေရးေန႔
ကို ႏွစ္စဥ္ ဒီဇင္ဘာလ ၁၀ ရက္ေန႔သို႔ေရာက္တိုင္း ကမၻာတ၀န္းလံုးတြင္ က်င္းပၾကသည္။
၁၉၄၈ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ ၁၀ ရက္ေန႔တြင္ ကုလသမဂအေထြေထြညီလာခံတြင္
အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးေၾကညာစာတမ္း(ယူဒီဟိုက္ခ်္အာ)ကို
အတည္ျပဳေၾကညာႏိုင္ခဲ့ျခင္းအေပၚ ဂုဏ္ျပဳေသာအားျဖင့္ ဒီဇင္ဘာလ ၁၀ ရက္ေန႔ကို
ေရြးခ်ယ္ခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာလူ႔အခြင့္အေရးေၾကညာစာတမ္းသည္
ကမၻာ့ပထမဦးဆံုး ထုတ္ေဖာ္ေၾကညာခ်က္ပင္ျဖစ္ျပီး၊ အသစ္စက္စက္ဖြဲ႔စည္းလိုက္ေသာ
ကုလသမဂအတြက္ ပထမဆံုးအဓိကေအာင္ျမင္မႈမ်ားထဲမွ တစ္ခုအပါအ၀င္လည္းျဖစ္သည္။
လူ႔အခြင့္အေရးေန႔ေပၚေပါက္လာပံုမွာ ၁၉၅၀၊ ဒီဇင္ဘာလ ၄ ရက္ေန႔တြင္ က်င္းပေသာ ကုလသမဂအေထြေထြညီလာခံ၊
၃၁၇ ၾကိမ္ေျမာက္ မ်က္ႏွာစံုညီအစည္းအေ၀းတြင္ျဖစ္သည္။ အဆိုပါအစည္းအေ၀းတြင္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္
၄၂၃(င) ကို ေၾကညာလ်က္ သက္ဆိုင္ရာကုလအဖြဲ႔အစည္း၀င္ ႏိုင္ငံမ်ားအားလံုးႏွင့္
အျခားစိတ္၀င္စားေသာ မည္သည့္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားမဆို က်င္းပႏိုင္ေစရန္ ပန္ၾကားခဲ့သည္။
ဤေန႔ကို အဆင့္ျမင့္ႏိုင္ငံေရးညီလာခံမ်ားႏွင့္
အစည္းအေ၀းမ်ားကသာမက လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ယဥ္ေက်းမႈပြဲေတာ္မ်ားႏွင့္ ျပပြဲမ်ားကပါ
အမွတ္အသားျပဳၾကသည္။ ထို႔ျပင္ အစဥ္အလာတစ္ခုအေနျဖင့္လည္း ႏွစ္စဥ္ ဒီဇင္ဘာလ ၁၀
ရက္ေန႔တိုင္း ႏိုဘယ္ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆုႏွင့္ ကုလ ငါးႏွစ္တစ္ၾကိမ္
လူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားမႈဆုကို ခ်ီးျမွင့္ၾကသည္။ အစိုးရအဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ အစိုးရမဟုတ္ေသာ
လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာအဖြဲ႔အစည္းမ်ားကလည္း အထိမ္းအမွတ္အထူးပြဲေတာ္မ်ား ႏွစ္စဥ္
သတ္သတ္မွတ္မွတ္ က်င္းပေလ့ရွိၾကသည္။ ထို႔အတူ အရပ္ဘက္ႏွင့္ လူမႈအေျချပဳအဖြဲ႔အစည္းမ်ားကပါ
လူ႔အခြင့္အေရးေန႔ကို က်င္းပျပဳလုပ္ၾကေလသည္။
သမိုင္းေၾကာင္း
လူ႔အခြင့္အေရးေန႔သည္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ကုလသမဂ အေထြေထြညီလာခံၾကီးက အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာလူ႔အခြင့္အေရးေၾကညာစာတမ္းကို အတည္ျပဳေၾကညာခဲ့ေသာေန႔ကို အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ ျပဳလုပ္က်င္းပသည့္ ေန႔ထူးတစ္ရက္ျဖစ္သည္။
လူ႔အခြင့္အေရးေန႔ စတင္သေႏဓတည္ပံုမွာ ၁၉၅၀ ခုႏွစ္ အေထြေထြညီလာခံၾကီးအျပီး ဆိုင္ရာဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားက လူ႔အခြင့္အေရးေန႔က်င္းပၾကရန္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ၄၂၃(င)ကို ထုတ္ျပန္ေၾကညာျပီးေနာက္ စတင္ခဲ့သည္။ လူ႔အခြင့္အေရးေန႔ႏွင့္ပတ္သက္ျပီး လူထုစိတ္၀င္စားမႈကို ၁၉၅၂ ခုႏွစ္တြင္ ကုလစာတိုက္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဌာနက ထုတ္ေ၀ေသာ လူ႔အခြင့္အေရးေန႔အထိမ္းအမွတ္တံဆိပ္ေခါင္းမ်ား အမွာလက္ခံရရွိမႈပမာဏကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ သိရွိႏိုင္သည္။ ထိုႏွစ္မွာပင္ ခန္႔မွန္းေျခအားျဖင့္ စာပို႔တံဆိပ္ေခါင္းအထူးေအာ္ဒါမွာယူမႈေပါင္း ၂၀၀၀၀၀ (ႏွစ္သိန္း)ခန္႔ရွိေလသည္။
အေထြေထြညီလာခံက ေၾကညာစာတမ္းကို ေၾကညာစဥ္က ေထာက္ခံမဲ ၄၈ မဲ(၄၈ ႏိုင္ငံ)ႏွင့္ ၾကားေနမဲ ၈ ႏိုင္ငံရွိခဲ့သည္။ ၄င္းေၾကညာစာတမ္းသည္ "အေနာက္တိုင္းဆန္သည္"ဟု သံုးသပ္ေကာက္ခ်က္ခ်သည့္ ႏိုင္ငံမ်ားစြာလည္း ရွိခဲ့သည္။ မည္သို႔ပင္ဆိုေစကာမူ ဤသို႔ စာတမ္းေၾကညာႏိုင္ခဲ့မႈအေပၚ "လူသားအားလံုးႏွင့္ ႏုိင္ငံအားလံုး၏ ဘံုေအာင္ျမင္မႈစံႏႈန္းၾကီး"တစ္ခုျဖစ္သည္ဟု ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခဲ့ၾကသည္။ ၄င္းသည္ ကမၻာ့လူသားတစ္ဦးခ်င္းစီႏွင့္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမ်ားသို႔ "လူ႔အခြင့္အေရးမ်ားကို လူသားအားလံုးသိရွိလ်က္ အက်ိဳးျဖစ္ထြန္းေသာ တစ္ဦးခ်င္းစီသိရွိမႈမွသည္ ႏိုင္ငံအဆင့္၊ ႏိုင္ငံအဆင့္မွသည္ ႏိုင္ငံတကာအထိေအာင္ပါ တိုးတက္ေသာ လူ႔အခြင့္အေရးစံႏႈန္းမ်ား ထြန္းကားေစေရး"ကို ဦးတည္ေၾကာင္း ကိမ္းဘေရ႕ခ်္တကၠသိုလ္ပံုႏွိပ္တိုက္က ထုတ္ေ၀ေသာ ကိုဟန္ဂ်ီ ဒန္နီရယ္ေရးသားသည့္ "အလုပ္ခြင္မွ လူ႔အခြင့္အေရးေတာ္လွန္မႈ- ဥေရာပစစ္ေအးေခတ္က အလုပ္ျဖဳတ္မႈ၊ ေနရာေရႊ႔ေျပာင္းမႈမ်ား"စာအုပ္တြင္ ေရးသားထားသည္။
ေၾကညာစာတမ္းတြင္ ႏိုင္ငံေရးအခြင့္အေရး၊ ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရး၊ လူမႈေရး-ယဥ္ေက်းမႈေရးရာႏွင့္ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ အခြင့္အေရး က႑မ်ားအားလံုးကို ျခံဳငံုေဖာ္ျပထားျပီး၊ တရား၀င္ ၀န္ခံကတိျပဳမႈစာခ်ဳပ္ပံုစံမ်ိဳးမဟုတ္လင့္ကစား အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာလူ႔အခြင့္အေရးစံႏႈန္းသတ္မွတ္ခ်က္တစ္ခုကို ဖြဲ႔စပ္ထားသည့္ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ အခ်က္(၆၀)ေက်ာ္ကို ျပဆိုတိုက္တြန္းထားသည္။ ယေန႔ေခတ္တြင္ ကုလအဖြဲ႔၀င္ ႏိုင္ငံမ်ားအားလံုးသည္ ေၾကညာစာတမ္းတြင္ ေၾကညာတိုက္တြန္းထားေသာ အေျခခံလူ႔အခြင့္အေရးမ်ားကို ပိုမိုခိုင္မာအားသန္လာေစေရးႏွင့္ လူအမ်ား၏ ေန႔စဥ္လူမႈဘ၀တြင္ သက္ေရာက္မႈရွိေနေစရန္ အေလးအနက္ထားေဆာင္ရြက္ၾကရသည္။
ကုလသမဂ၏ လူ႔အခြင့္အေရးအထူးကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ လူ႔အခြင့္အေရးမဟာမင္းၾကီးႏွင့္ ၄င္း၏ဌာနသည္ ႏွစ္စဥ္ လူ႔အခြင့္အေရးေန႔ က်င္းပမႈႏွင့္ပတ္သက္ျပီး အေရးပါစြာ ေဆာင္ရြက္ရသည္။ "ဤယေန႔ေခတ္တြင္ ဆင္းရဲမြဲေတမႈသည္ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ေခါင္းေလာင္းသံတစ္ခုအျဖစ္ စိန္ေခၚေနျပီျဖစ္သည္။ ဆင္းရဲမြဲေတမႈ၊ အေျခခံအခြင့္အေရးလ်စ္လ်ဴအရႈခံရမႈ၊ ခ်ိဳ႔တဲ့ငတ္မြတ္မႈႏွင့္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတြင္ မပါ၀င္ရမႈ စသည္ ေလွ်ာ့ခ်/တိုက္ဖ်က္ေရးသည္ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္မသက္ဆိုင္။ ထို႔အတူ တိုင္းျပည္ခ်မ္းသာျခင္း/မခ်မ္းသာျခင္းအေပၚတြင္လည္း တည္မွီျခင္းမရွိ။ လူ႔အခြင့္အေရးတာ၀န္သိတတ္မႈတစ္ခုအျဖစ္ ဆင္းရဲမြဲေတမႈကို ေကာ္ထုတ္ပစ္ရန္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဘ၀တေလွ်ာက္ ဤၾကာပြတ္ဆိုးၾကီးကို ဖ်က္ဆီးပစ္ဖို႔ ကမၻာတြင္ အခြင့္အေရးရွိေနပါသည္။ ဆင္းရဲမြဲေတမႈတိုက္ဖ်က္ေရးသည္ ေရာက္ေအာင္လွမ္းႏိုင္သည့္ ပန္းတိုင္တစ္ခုျဖစ္ပါသည္"ဟု ကုလသမဂလူ႔အခြင့္အေရး မဟာမင္းၾကီး လူး၀စ္အာဘာ က ၂၀၀၆ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ (၁၀)ရက္ေန႔ (လူ႔အခြင့္အေရးေန႔)တြင္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
လူ႔အခြင့္အေရးေၾကညာစာတမ္း အႏွစ္(၆၀)ေျမာက္ အထိမ္းအမွတ္ပြဲေတာ္ကို ၂၀၀၈ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ (၁၀)ရက္ေန႔တြင္ က်င္းပစဥ္ ကုလအေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္က တစ္ႏွစ္ၾကာ လူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားမႈအစီအစဥ္ကို စတင္အသက္သြင္းခဲ့သည္။ ယူ.ဒီ.ဟုိက္ခ်္.အာ (ခ) ယင္းေၾကညာစာတမ္းသည္ (သမၼာက်မ္းစာမွတပါး) ကမၻာတြင္ ဘာသာေပါင္းစံုသို႔ ဘာသာျပန္အမ်ားဆံုး ကမၻာ့မွတ္တမ္း ၀င္သြားခဲ့ျပီျဖစ္သည္။ ကမၻာအရပ္ရပ္ကအဖြဲ႔အစည္းမ်ားကလည္း ကမၻာအရပ္ရပ္ ျပည္သူမ်ား မိမိတို႔အခြင့္အေရးသိရွိလာေစရန္ ၀ိုင္း၀န္းကူညီ ၾကိဳးစားလႈပ္ရွားခဲ့ၾကေလသည္။
၂၀၁၆ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ(၁၀)ရက္၊ လူ႔အခြင့္အေရးေန႔အမွတ္တရ . . .
Wikipedia ကမၻာ့လြတ္လပ္ အခမဲ့စြယ္စံုက်မ္းမွ ဘာသာျပန္ဆိုေဖာ္ျပပါသည္ . . .
